De leerling vs de tandartspraktijk
Een leerling van het MBO Rijnland is in 2018 gestart met de driejarige BBL opleiding tot tandartsassistente. De leerling en de tandartspraktijk hebben een ‘stageovereenkomst voor bepaalde tijd’ gesloten. De overeenkomst tussen de leerling en de tandartspraktijk is mondeling verlengd. Op 31 augustus 2021 heeft de leerling zich ziek gemeld en in november 2021 heeft zij zich uitgeschreven van de opleiding. Bij brief van 21 oktober 2021 heeft de tandartspraktijk bevestigd dat de overeenkomst per 1 november 2021 van rechtswege eindigt. De leerling is het daar niet mee eens. Volgens haar is er tussen partijen een arbeidsovereenkomst is gesloten en kon deze ook niet zonder haar toestemming worden beëindigd. Tijdens de zitting heeft de leerling medegedeeld te berusten in de opzegging en vordert zij een billijke vergoeding, transitievergoeding en gefixeerde schadevergoeding. Volgens de tandartspraktijk is geen sprake van een arbeidsovereenkomst, maar van een stageovereenkomst en dienen de verzoeken te worden afgewezen.
Arbeidsovereenkomst vs stageovereenkomst
De kernvraag in deze procedure is of sprake is van een arbeidsovereenkomst of een stageovereenkomst. Van een arbeidsovereenkomst is op grond van de wet sprake als de leerling ‘arbeid’ verricht, waarvoor hij ‘loon’ ontvangt en onder ‘gezag’ van het leerbedrijf werkt. In de wet wordt niets geregeld over de stageovereenkomst. Uit de rechtspraak volgt dat sprake is van een stageovereenkomst als de werkzaamheden hoofdzakelijk gericht zijn op het uitbreiden van de eigen kennis en ervaring van de stagiair. Het komt er – ook volgens de rechtbank in deze zaak - op aan ‘of het verrichten van de werkzaamheden in overwegende mate in het belang is van de opleiding die wordt gevolgd of dat het primaire doel van de arbeidsprestatie verschuift naar een (actieve) bijdrage aan de verwezenlijking van het primaire doel van de onderneming (het leerbedrijf).’
Oordeel rechtbank
De rechtbank kwalificeert de overeenkomst tussen de leerling en de tandartspraktijk als een arbeidsovereenkomst. Volgens de rechtbank kunnen de werkzaamheden van de leerling bij de tandartspraktijk niet in overwegende mate worden aangemerkt als activiteiten die waren gericht op het uitbreiden van de eigen kennis en ervaring, mede met het oog op de voltooiing van de opleiding. De leerling was namelijk zelfstandig aan de slag in de praktijk met baliewerkzaamheden, bestellingen, afspraken maken, openen en sluiten en schoonmaakwerkzaamheden. Verder is uit Whatsappberichten gebleken dat de tandartspraktijk in het uitvoeren van de dagelijkse werkzaamheden rekende op de leerling en dat zij als vervanging diende bij afwezigheid van andere assistenten. Dat gedurende de samenwerking sprake is geweest van meer of minder intensieve begeleiding en leren, met name waar het ziet op de specialistische handelingen bij de tandartsstoel waarin de leerling stap voor stap aan de hand is genomen, maakt niet dat de werkzaamheden van de leerling in overwegende mate in het teken stonden van het opdoen van kennis en in het belang van de opleiding was. De arbeid die de leerling voor de tandartspraktijk heeft verricht kwalificeert dan ook als reële arbeid en de tandartspraktijk heeft in die zin profijt gehad van de arbeid van de leerling, aldus de rechtbank.
De rechtbank oordeelt dat de tandartspraktijk de arbeidsovereenkomst in strijd met de wet heeft opgezegd. Voor de opzegging was toestemming van het UWV vereist of instemming van de leerling. De rechtbank wijst de vordering tot toekenning van de transitievergoeding en gefixeerde schadevergoeding toe. De vordering tot veroordeling van de tandartspraktijk om alsnog wettelijke premies af te dragen voor onder andere WW, WIA en WAO vanaf het begin tot het einde van het dienstverband, wordt eveneens toegewezen.
Tot slot
In de huidige tijd van personeelstekort is het wellicht aantrekkelijk om extra ‘handen’ aan te nemen door het bedrijf open te stellen voor stagiaires of leerlingen. Wees er van bewust dat als de leerling of stagiair wordt ingezet om ‘gaten’ in de bezetting op te vangen en er feitelijk weinig verschil is tussen een stagiair of een gewone werknemer, de kans groot is dat een rechter achteraf oordeelt dat sprake was van een arbeidsovereenkomst. Wij kunnen u uiteraard helpen met het opstellen van deze overeenkomsten en hierover verder adviseren, zodat een stageovereenkomst ook echt een stageovereenkomst is.