Op 5 juli 2022 heeft minister Van Gennip in een brief aan de Tweede Kamer de kabinetsplannen voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt uiteengezet. De eerdere adviezen van de SER en de Commissie Regulering van Werk zijn daarbij leidraad geweest. Van Bladel advocaten zet de uitwerking van de plannen op het gebied van het arbeidsrecht in deze blog op een rij.
Einde aan oproepcontracten
Oproepcontracten kunnen straks alleen nog worden aangegaan met studenten en scholieren. Het oproepcontract voor alle andere groepen is dan niet meer toegestaan: nul-urencontracten of min-max contracten verdwijnen. In de plaats daarvan komt een basiscontract, waarin minimaal een kwartaalurennorm is opgenomen, zodat de werknemer over die periode weet welk inkomen verdiend wordt.
Uitzendkrachten
Fase A, waarin een uitzendkracht alleen recht op loon heeft over gewerkte uren en waarin de arbeidsovereenkomst eindigt als de inlener de opdracht beëindigt, wordt bekort van 78 weken naar 52 weken. Fase B, waarin met een uitzendkracht tot maximaal 6 contracten voor bepaalde tijd mogen worden aangegaan, wordt bekort van vier jaar naar twee jaar. De onderbrekingstermijn van 26 weken komt te vervallen: een pauze inlassen van 26 weken waarna de termijnen weer op nul beginnen, kan straks niet meer.
Uitzendkrachten krijgen - nog meer dan nu – aanspraak op gelijke arbeidsvoorwaarden als het eigen personeel van de inlener. Ook komt er een verplichte certificeringsnorm voor uitzendbureaus.
Verval van de mogelijkheid tot permanente tijdelijkheid
Uit onderzoek is gebleken dat 14% van de werkgevers gebruik maakt van een pauze van 26 weken tussen arbeidscontracten om steeds weer een nieuwe keten van contracten voor bepaalde tijd te kunnen starten. Die mogelijkheid komt vervallen: de onderbrekingstermijn verdwijnt, behalve voor contracten met studenten en scholieren.
Instelling arbeidscommissie
Er komt een laagdrempelige vorm van conflictbeslechting, waarmee beoogd wordt dat kwetsbare werknemers (migranten, maar ook anderen) makkelijker hun recht kunnen halen. Nu is de drempel – een gang naar de kantonrechter – vaak te hoog en te duur. In het najaar vindt de besluitvorming plaats over de oprichting van een arbeidscommissie, die bevoegd wordt om arbeidsgeschillen van kwetsbare werknemers te beslechten.
Maatregelen duurzame arbeidsrelaties
Het kabinet neemt als uitgangspunt dat duurzame arbeidsrelaties lonen: werknemer en werkgever zouden daardoor meer bereidheid hebben in elkaar te investeren. Het kabinet wil dat stimuleren door de volgende maatregelen:
- Keuze bij ontslag met wederzijds goedvinden: van werk naar werk-traject of transitievergoeding;
- Recht op een hogere WW als blijkt dat bij het volgen van een van-werk-naar-werktraject tijdelijk WW nodig is;
- De (eventueel betaalde) flex-opslag op de WW-premie wordt gerestitueerd als gekozen wordt voor een van-werk-naar-werk-traject;
- Als sprake is van tijdelijk minder werk binnen een bedrijf, kan gebruik worden gemaakt van deeltijd-WW;
- In het tweede ziektejaar wordt re-integratie in principe gericht op het tweede spoor, om de instroom in de WIA zoveel mogelijk te voorkomen.
Gelijker speelveld voor werknemer en ZZP-er
Het kabinet beoogt de oneigenlijke prikkels om te kiezen voor (schijn-)zelfstandigheid weg te nemen. Daartoe worden de volgende maatregelen getroffen:
- Verdere afbouw van de zelfstandigenaftrek;
- Er komt toegang tot de tweede pensioenpijler voor zelfstandigen en de fiscale ruimte voor pensioenopbouw in de derde pijler wordt verruimd;
- Er komt verduidelijking in de regelgeving: het begrip “werkgeversgezag”, dat vaak doorslaggevend is bij de beoordeling van de vraag of sprake is van een arbeidsovereenkomst of een zelfstandige opdrachtrelatie, wordt nader uitgewerkt;
- Het rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst wordt versterkt: de werkgever heeft straks- onder omstandigheden - de bewijslast dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst;
- De handhaving waarin wordt beoordeeld of (fiscale) regels bij arbeidsrelaties worden nageleefd - die de afgelopen jaren on hold is gezet in afwachting van regelgeving - wordt hervat;
- Er komt een verplichte publieke arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Er komt een opt-out voor zelfstandigen die een adequate, minimaal gelijkwaardige, private verzekering hebben.
Van-werk-naar-werk
Het kabinet zet in op bij- en omscholingsregelingen om mensen (al dan niet met uitkering) te begeleiden naar werk. “Leven lang ontwikkelen” wordt uitgangspunt bij het kabinetsbeleid.
Bovenstaande plannen worden begin 2023 uitgewerkt in wetsvoorstellen. Uiteraard houdt Van Bladel advocaten u op de hoogte van het wetgevingsproces en de eventuele inwerkingtredingsdatum.