Tot 1 januari 2020 gold als hoofdregel in de wet: “Geen arbeid, geen loon”. Uitzondering op deze hoofdregel, dus geen arbeid, maar wel loondoorbetaling, was als de werknemer de overeengekomen arbeid niet had kunnen verrichten door een oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werkgever diende te komen. Niet kunnen werken als gevolg van een gebeurtenis tijdens de vakantie was (met uitzondering van ziekte) geen oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werkgever kwam. Het niet kunnen terugkeren van vakantie moest derhalve door de werknemer worden opgevangen door bijvoorbeeld extra vakantiedagen of onbetaald verlof op te nemen.
Sinds 1 januari 2020 is deze hoofdregel gewijzigd in: “Geen arbeid, wel loon”. Dit tenzij de oorzaak voor het niet (kunnen) verrichten van de arbeid voor rekening van de werknemer dient te komen. In de oude situatie moest de werknemer aannemelijk maken dat het niet verrichten van de arbeid in de risicosfeer van de werkgever lag. Sinds 1 januari 2020 moet de werkgever aannemelijk maken dat het niet verrichten van de arbeid in de risicosfeer van de werknemer ligt.
Als het gaat om vakantiebestemmingen in corona tijd kijken we naar het reisadvies van het ministerie van Buitenlandse zaken, aangeduid met de kleuren groen, geel, oranje en rood.
Code rood
Bij code rood wordt reizen naar het betreffende land ontraden. In deze blog gaan wij ervan uit dat werknemers niet naar een gebied met code rood zullen afreizen.
Code oranje
Bij code oranje wordt afgeraden om naar die landen te reizen, behalve als het echt noodzakelijk is. Vakantiereizen vallen niet onder noodzakelijke reizen. Gaat iemand toch, dan is het dringende advies van de Rijksoverheid om direct bij terugkomst in Nederland twee weken in quarantaine te gaan.
De werknemer die er bewust voor kiest om op vakantie te gaan naar een land met code oranje weet dus dat hij na terugkeer in quarantaine zal moeten. Indien de werknemer niet thuis kan werken, zal hij zijn werkzaamheden gedurende twee weken niet kunnen verrichten. Wij zijn van mening dat gesteld kan worden dat deze situatie in de risicosfeer van de werknemer ligt. Wij raden werkgevers aan om de werknemer (indien de vakantiebestemming bekend is) er op voorhand op te wijzen dat hij tijdens de periode van quarantaine geen recht op loon heeft indien hij zijn arbeid niet kan verrichten. Voor werknemers die wel vanuit huis kunnen werken (en dit waarschijnlijk ook de afgelopen periode hebben gedaan) geldt dat zij tijdens een periode van quarantaine recht hebben op loon.
Mag een werkgever aan een werknemer vragen of hij van plan is om naar een gebied met code oranje te gaan, of bij terugkomst te vragen of de werknemer in een code oranje gebied is geweest? Dat mag. De werkgever heeft belang bij die informatie in verband met de zorgplicht voor de betreffende werknemer, voor de overige werknemers en voor eventuele bezoekers (klanten/patiënten) van het bedrijf.
Aangezien stopzetting van de loonbetaling een zware maatregel is, adviseren wij werkgevers om hun werknemers (bijvoorbeeld via een reisprotocol) vooraf schriftelijk te wijzen op de consequenties die de werkgever wil verbinden aan het op vakantie gaan naar een land met code oranje indien werknemer als gevolg daarvan zijn werkzaamheden niet kan verrichten.
Code geel
Code geel betekent dat er in dit land of gebied veiligheidsrisico’s zijn die afwijken van wat wij in Nederland gewend zijn. Een werknemer kan echter met inachtneming van de lokale regels zonder problemen op vakantie naar een land met code geel. Sinds 15 juni 2020 hebben de meeste Europese landen een geel reisadvies.
Indien de situatie tijdens de vakantie van de werknemer verandert; bijvoorbeeld code geel wordt code oranje, waardoor de werknemer na terugkeer toch in quarantaine moet, dan zal dit waarschijnlijk niet in de risicosfeer van de werknemer liggen. Reizen naar die landen is namelijk verantwoord. Dat zou anders kunnen zijn als er op voorhand al verwacht werd dat de code geel zou wijzigen in oranje.
Code groen
Bij code groen zijn er geen bijzondere veiligheidsrisico’s en kan zonder problemen naar dat land worden gereisd.
**
Het is zaak dat voor werknemers vooraf duidelijk is wat de consequenties kunnen zijn van reizen naar het buitenland in corona tijd. Heeft u hierover nog vragen of wilt u een reisprotocol opstellen? Neem dan gerust contact met ons op.