Duidelijkheid over de aard van de arbeidsrelatie is ten eerste van belang voor de vraag of er sprake is van inhoudingsplicht voor de loonheffingen en verzekeringsplicht voor de werknemersverzekeringen. Ten tweede is voor de rechten en bescherming van de zelfstandige of werknemer belangrijk om te weten of de arbeidsrelatie kwalificeert als een arbeidsovereenkomst of een ander type overeenkomst.
De voornaamste redenen om de voorstellen rondom het minimumtarief en de zelfstandigenverklaring niet verder uit te werken, zijn de te verwachten administratieve lasten, het ontbreken van draagvlak en het niet uitvoerbaar- en handhaafbaar zijn van de maatregelen. De Minister komt tot deze conclusie na onder andere gesprekken in het veld en internetconsultatie over het wetsvoorstel. Daaruit is ook naar voren gekomen dat veel partijen de onderliggende problematiek rondom zzp-ers wel onderkennen. Het gaat er met name om dat veel zzp-ers tegen een (te) laag tarief werken dat vaak niet voldoende is voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering en noodzakelijke levensbehoeften, aldus de Minister. Hij wil de positie van zzp-ers versterken en daarvoor is allereerst van belang dat er duidelijkheid komt over de aard van de arbeidsrelatie.
Om voor opdrachtgevers duidelijk te krijgen in welke gevallen er wel of geen sprake is van een dienstbetrekking ontwikkelt het kabinet een webmodule. Hiermee kunnen opdrachtgevers zekerheid krijgen over de kwalificatie van de arbeidsrelatie voor de loonheffingen. De webmodule is een online vragenlijst voor (zakelijke) opdrachtgevers. Als na het invullen blijkt dat een opdracht buiten dienstbetrekking mag worden uitgevoerd, wordt een 'opdrachtgeversverklaring' afgegeven. Daarmee hebben opdrachtgevers zekerheid dat ze geen loonbelasting en premies werknemersverzekeringen hoeven te betalen. Voorwaarde is dat de webmodule naar waarheid is ingevuld en dat in de praktijk dienovereenkomstig wordt gewerkt.
Aan de webmodule liggen wetgeving en jurisprudentie ten grondslag, zoals verduidelijkt en toegelicht in het Handboek Loonheffingen 2020. De vraag of sprake is van een gezagsverhouding is bij de kwalificatie van de arbeidsrelatie vaak de belangrijkste. In het Handboek Loonheffingen 2020 is een leidraad opgenomen die hierbij gebruikt kan worden. Klik hier om het te raadplegen.
De webmodule is inmiddels in twee fases getest. Eén van de (zorgwekkende) conclusies uit de testresultaten is dat er in ongeveer de helft van de gevallen waarin een opdrachtgever een zzp-er inhuurt een sterke indicatie is dat er eigenlijk sprake is van een dienstbetrekking. In die gevallen wordt dus geen opdrachtgeversverklaring afgegeven. In ongeveer 25% van de gevallen kregen de opdrachtgevers de opdrachtgeversverklaring wel, wat zekerheid over de loonheffingen betekent. Ten slotte is gebleken dat in 27% van de opdrachten geen uitsluitsel is te geven.
Het wordt niet verplicht om met de webmodule te werken. Verder wordt de webmodule anoniem ingevuld en is er geen registratie van de afgegeven opdrachtgeversverklaringen. De opdrachtgever kan zich bij controle door de Belastingdienst wel op een afgegeven opdrachtgeversverklaring beroepen. De uitkomst van het online vragenformulier zou, als een indicatie dienstbetrekking wordt afgegeven, voor opdrachtgevers aanleiding moeten zijn om te bekijken of de werkrelatie met de zzp-er anders moet worden vormgegeven.
In het najaar van 2020 komt de webmodule beschikbaar als pilot, zodat opdrachtgevers dit hulpmiddel alvast vrijwillig kunnen gebruiken. In de pilotfase geeft de webmodule wel duidelijkheid, maar nog geen zekerheid.
Het handhavingsmoratorium, wat betekent dat er alleen gehandhaafd wordt bij kwaadwillendheid, loopt nu af op 1 januari 2021. Het kabinet gaat in het najaar van 2020 een beslissing nemen over de verdere verlenging hiervan.
Met overige maatregelen wil het kabinet de verschillen tussen zelfstandigen en werknemers verkleinen, bijvoorbeeld door de afbouw van de zelfstandigenaftrek, een wettelijke verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en een pensioen voor zzp-ers.
***
Vanzelfsprekend houden wij u op de hoogte van verdere ontwikkelingen op het gebied van zelfstandigen. Mocht u vragen hebben over de kwalificatie van een arbeidsrelatie of anderszins, kunt u contact opnemen met één van onze specialisten.