Afspraken over CAO in arbeidsovereenkomsten: dubbelcheck bij overgang van onderneming
In de praktijk krijgen wij regelmatig vragen over arbeidsvoorwaarden bij een overgang van onderneming. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met cao-afspraken? Mogen deze worden aangepast en kan een werknemer zich ook beroepen op toekomstige versies van de cao, als sprake is van een zogenoemd dynamisch incorporatiebeding?
De Hoge Raad heeft op 12 juli 2024 een belangrijke uitspraak gedaan die duidelijkheid geeft over dit onderwerp. In deze blog leggen we uit wat de uitspraak inhoudt en wat dit betekent voor de praktijk.
Overgang van onderneming
Bij overgang van onderneming gaan de rechten en verplichtingen van werknemers automatisch over van de oude werkgever (de vervreemder) naar de nieuwe werkgever (de verkrijger). De wet verbiedt het om de arbeidsvoorwaarden van de werknemers die overgaan tijdens of wegens de overgang te wijzigen. Geldt dat ook als die arbeidsvoorwaarden voortvloeien uit een toekomstige cao die in een dynamisch geformuleerd incorporatiebeding op de arbeidsovereenkomst van toepassing is verklaard?
Dynamisch incorporatiebeding
Een incorporatiebeding is een bepaling in een arbeidsovereenkomst waarmee een cao (of een andere collectieve regeling) onderdeel wordt van de arbeidsovereenkomst. Als het beding dynamisch wordt geformuleerd, betekent dit dat ook de toekomstige versies van de cao gelden. Volgens Europese rechtspraak gaat een dynamisch incorporatiebeding bij overgang van onderneming mee over, als het nationale recht voldoende doeltreffende wijzigingsmogelijkheden biedt voor de verkrijger. Tot de uitspraak van de Hoge Raad op 12 juli 2024 was het onduidelijk of het Nederlandse recht voldoende wijzigingsmogelijkheden biedt. Met de uitspraak van de Hoge Raad is deze vraag beantwoord.
De uitspraak van de Hoge Raad
In de zaak die leidde tot de uitspraak van 12 juli 2024 ging het om werknemers die overgingen naar ID Logistics (IDL). In hun arbeidsovereenkomsten stond een dynamisch incorporatiebeding waarin de Cao Beroepsgoederenvervoer van toepassing was verklaard. IDL viel niet onder deze cao en bood de overgenomen werknemers een nieuwe arbeidsovereenkomst aan zonder het incorporatiebeding. De werknemers hebben de arbeidsovereenkomsten voor akkoord getekend. Nadat de onderhandelingen over harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden waren mislukt, heeft de FNV samen met de werknemers in een procedure alsnog de cao-loonsverhogingen opgeëist op basis van het dynamische incorporatiebeding. Zowel de kantonrechter als het gerechtshof wezen de vordering af. Volgens het hof was de afspraak tussen IDL en de overgenomen werknemers geldig. Maar de Hoge Raad stelde de FNV en de werknemers in het gelijk en bevestigt de Europese en lagere rechtspraak.
De belangrijkste overwegingen van de Hoge Raad zijn:
- Een dynamisch incorporatiebeding blijft van kracht na overgang van onderneming.
- De Nederlandse wet biedt voldoende mogelijkheden voor de wijziging van arbeidsvoorwaarden na een overgang van onderneming via artikel 7:613 BW (eenzijdig wijzigingsbeding) en artikel 7:611 BW (goed werkgeverschap en goed werknemerschap).
- Arbeidsvoorwaarden mogen niet worden gewijzigd tijdens of wegens de overgang, ook niet met instemming van de werknemer.
Wat betekent dit voor werkgevers?
Voor werkgevers die te maken krijgen met een overgang van onderneming zijn de volgende aandachtspunten belangrijk:
- Als in de arbeidsovereenkomst een dynamisch incorporatiebeding staat, moet de verkrijgende werkgever rekening houden met toekomstige cao-afspraken.
- Een wijziging van de arbeidsvoorwaarden kan niet plaatsvinden als die wijziging verband houdt met de overgang zelf, ook niet als de werknemer daarmee akkoord gaat.
Advies nodig?
Overgang van onderneming en wijziging van arbeidsvoorwaarden zijn complexe onderwerpen. Het is verstandig als werkgevers hierover tijdig juridisch advies inwinnen om niet voor onaangename verrassingen te komen staan. Heeft u vragen of wilt u advies over een specifieke situatie? Neemt u dan gerust contact met ons op via: info@vanbladeladvocaten.nl
