Mediation in arbeidsconflicten: vrijwilligheid

Hoe vrijwillig is vrijwillig?

In arbeidsconflicten is dit een relevante vraag. Uit verschillende rechtelijke uitspraken in arbeidszaken blijkt dat het ongemotiveerd afwijzen van een voorstel tot mediation of het niet aanbieden van mediation in een situatie waarin dat wel zinvol zou kunnen zijn, in een daaropvolgende procedure tegen de ‘afwijzende partij’ kan werken. Grondslag daarvoor zijn de in de wet neergelegde beginselen van goed werkgeverschap en goed werknemerschap. Via deze beginselen wordt in de praktijk vaak een ‘plicht’ tot het meewerken aan mediation gecreëerd. Het niet meewerken aan mediation door één van de partijen kan zodoende invloed hebben op een toewijzing van een ontbindingsverzoek door de rechter of op het toekennen van een billijke vergoeding.

Zo zijn er verschillende zaken waarin de werkgever tijdens het mediation traject telkens aanstuurde op het vertrek van de medewerker, terwijl de medewerker wilde praten over een terugkeer. Dit leidde ertoe dat de rechter oordeelde dat de werkgever ernstig verwijtbaar had gehandeld en dat aan de werknemer in het kader van een ontbinding een billijke vergoeding werd toegekend.

Ook het niet opvolgen van een advies van de bedrijfsarts om mediation in te zetten in het geval van een zieke werknemer kan in een procedure in het nadeel van de werkgever werken. Het niet of te laat inzetten van mediation kan er zelfs toe leiden dat het UWV de - na de beëindiging van de arbeidsovereenkomst - aan de werknemer te betalen ziektewet uitkering verhaalt op de werkgever.

Maar ook voor werknemers kan het niet meewerken aan mediation gevolgen hebben. Uit verschillende uitspraken blijkt dat dit kan leiden tot toewijzing van een door werkgever ingediend ontbindingsverzoek. Van een werknemer mag in het algemeen worden verwacht om positief in te gaan op een verzoek tot deelname aan mediation indien dat een manier (of wellicht de enige manier) is waarop werkgever en werknemer nog met elkaar in overleg kunnen komen over het oplossen van een arbeidsconflict of over re-integratie van een zieke werknemer.

Conclusie

Het feit dat de houding van werkgever of werknemer in het kader van mediation een rol speelt in een procedure bij de rechter lijkt in strijd met het beginsel van vrijwilligheid. Toch nemen rechters dit met enige regelmaat mee in hun oordeel. Vaak komt ter zitting aan de orde hoe één van beide partijen zich heeft opgesteld in de (aanloop naar) een mediation. Daarom is het zowel voor werkgevers als voor werknemers belangrijk om te weten dat het niet of onvoldoende meewerken aan mediation gevolgen kan hebben voor de uitkomst van een procedure.

Wilt u hier meer over weten? Neem dan contact op met Liesbeth Zwitserlood via l.zwitserlood@vanbladeladvocaten.nl of telefonisch (030 2203111).